پایان نامه فسخ نکاح

مقدمه

تعریف خانواده :

1«- ازنظر حقوقی محض ، خانواده عبارت است  ازمجموع اشخاصی  که به واسطه  قرابت بهم بستگی دارندواین خویشاوندی رابطه ای است که از نسب  یانکاح یا رضاع حاصل می شود وخود  نکاح ، عقدی است  که به واسطه آن زن  و مرد به قصد  مشارکت در زندگی  وتعاون  بایکدیگر قانوناً متحد شده اند واین  تعریفی است  که حقوقدانان  ما تقریبا به طور هم آهنگ  از نکاح نموده اند »[1]

«خانواده به معنای  عام ، یاخانواده گسترده عبارت ازگروهی است مرکب  ازشخص وخویشان نسبی همسر او ، گروهی که ازیکدیگر  ارث می برندمواد 862، 1032 قانون مدنی طبقات اقرباء نسبی را بیان می کند[2] »« ماده  1032 : قرابت نسبی به ترتیب طبقات ذیل است .

طبقه اول : پدر ومادر  واولاد  واولاد اولاد .

طبقه دوم : اجداد وبرادر وخواهر واولاد آنها

طبقه سوم : اعمام وعمات واخوال وخالات واولاد آنها» [3].

«ضابطه  این خانواده  ، همان ارث بردن است البته نکاح با بعضی ازاقرباء  سببی قانوناً ممنوع است.»[4]

« ماده 1047 قانون مدنی  بیان میدارد  : « نکاح  بین اشخاص ذیل به واسطه مصاهره  ممنوع است :

1-   بین مردومادر وجدات زن  اوازهر درجه که باشد اعم از نسبی  ورضاعی .

2-   بین مردوزنی که سابقاً زن پدر ویایکی ازاجداد زن پسر  یازن یکی ازحفاد او بوده است هرچند  قرابت رضاعی باشد .

3-   بین مرد بااناث ازاولاد زن  از هر درجه که باشد  ولو رضاعی  مشروط بر اینکه بین زن وشوهر  زناشویی واقع شده باشد . »[5]

[1]دعاوی خانوادگی  - عارفه  مدنی کرمانی – تهران – انتشارات  مجد – چاپ اول – جلد اول- صفحه 10.

[2] - مختصر حقوق خانواده  - دکتر سیدحسین  صفایی – اسدالله  امامی – تهران – انتشارات  میزان  - چاپ هشتم 1384.جلد اول – صفحه ی 11.

[3] - قانون مدنی  -تدوین جهانگیر  منصور –تهران – نشر دیدار – چاپ بیست وهفتم – 1384 – صفحه ی 178.

[4] - مختصر حقوق خانواده  - جلد 1 – صفحه ی 11.

[5] - قانون مدنی  - صفحه ی 182

اهمیت خانواده

خانواده ، از قدیمی ترین  ومهم ترین گروه است که از آغاز بشر وجود داشته است. خانواده ، اولین جمعی است که انسان  در آن وارد می شود وآداب ورسوم اخلاقی را از آن می آموزد .

« خانواده ، درحفظ وگسترش  قدرت ملی نقش موثری را ایفا می کند به بیان دیگر ، رابطه ای نزدیک بین قدرت ملی وخانواده  وجود دارد وسستی وتباهی  خانواده ها  انحطاط  ملت را به دنبال می آورد  ونیزتاریخ  از سستی خانواده دردورهای  انحطاط خبر می دهد . خانواده ا زنظر  اقتصادی  نیز نقش مهمی را در طول تاریخ ایفا کرده است، مخصوصاً  در کشور ماهنوز  اکثر واحدهای کشاورزی  باهمکاری  وخود یاری  اعضای خانواده  اداره می شوند. خانواده، از جهت  دیگر نیز دراقتصاد کشور موثر است ، کسی که دارای خانواده است به زندگی  وفعالیت های اقتصادی علاقه بیشتری نشان می دهد بیشتر کار می کند  ودرآمد بیشتری  به دست می آورد . »[1] 

خانواده از لحاظ  اجتماعی :

« خانواده، اولین مکتب شایسته ای است که انسان آنرا اجتماعی  بار می آورد ودر آنجا حس از خود گذشتگی ومفهوم تعاون را فرا می گیرد  وبرای شرکت  درگروه های  بزرگتر آماده می شود. همبستگی  اخلاقی ، اجتماعی در خانواده سبب میشود که درروابط  زوجین علاوه  بر تمایلات  جنسی ،روابط  آمیخته با اخلاقیات  وعواطف  وتعاون یگانگی  به منظور  تحکیم  مبانی انسانی ایجاد شده وکانون مقدسی  به منظور تامین  سعادت  افراد خانواده و نتیجتاً پیشرفت اجتماع  به وجود آید » . [2] 

تعریف ازدواج :

« نکاح یا ازدواج درقانون مدنی ایران وبسیاری از کشورها تعریف نشده است  نکاح  درلغت به معنی  صم ( پیوستن ) است ودر اصطلاح  حقوقی می توان  آن راچنین  تعریف کرد : « نکاح قرار دادی است  که به موجب آن  زن ومرددر زندگی  با یکدیگر  شریک ومتحد شده ، خانواده  ای تشکیل  می دهند...»

بعضی ازاستادان  حقوق درتعریف  نکاح گفته اند :« نکاح عبارت از ، رابطه حقوقی است  که به وسیله عقد بین مرد وزن  حاصل می گردد  وبه آنها حق می دهد که تمتع جنسی ازیکدیگر ببرند » .

البته تمتع جسمی ازمهمترین  اغراض نکاح است وشاید مهم ترین  هدفی است که اشخاص  را به عقد نکاح  وا می دارد ولی اغراض  دیگری مانند توالد وتناسل  وهمکاری درزندگی  نیز در نکاح وجود دارد .

[1] - همان جا صص 13و14.

[2] - حقوق خانواده – دکتر علی  شریف – تهران – نشر دنیای نو – چاپ اول -1377 جلد اول –صفحه ی 10

چکیده مطالب :

دراین تحقیق، تلاش شده است که ازلحاظ جنبه های حقوقی وقانونی  به موضوع انحلال نکاح پرداخته درفصل اول به عوامل و موارد فسخ نکاح  عواملی که براساس آن نکاح به صورت غیر ارادی  فسخ می شود، اشاره شده است. هم چنین درفصل دوم به مبحث  مهم طلاق  پرداخته وانواع اقسام طلاق را تعریف نموده،  هم چنین ازباب  تشریفات طلاق ونیز شرایط صحت  طلاق مورد  بررسی قرار گرفته است به طورکل باید اشاره شود که نگارنده  دراین فصول مقررات وقانون جدید را مورد نقد وبررسی قرار داده وبه هر ترتیب سعی شده است که مطالب ومسائل  با توجه به  کتب قانونی  معتبر،  تدوین  شود .

درپایان، متذکر می شوم که با وجود قوانین متعدد درزمینه طلاق متاسفانه  دادگاه ها  هنوز نتوانسته  اند از وسعت  اختلافات  وکشمکش ها بین زن  وشوهر بکاهند . بنابراین،  بهتر است درمرحله اول  زوجین  با ازخود گذشتگی موضوع را خاتمه داد . وبرای مسائل  پیش وپا افتاده  به دادگاه  مراجعه نکنند. 

موارد انحلال عقد نکاح

روابط بین زن ومرد در زمان نکاح  با یکی از عوامل زیر منحل می شود:

طبق ماده 1120 قانون مدنی  : « عقد نکاح به فسخ یا به طلاق با به بذل  مدت درعقد انقطاع منحل  می شود:

1-  حق برهم زدن عقد نکاح  با شرایط خاصی

2-  طلاق در ازدواج  دائم

3-  پایان یافتن  مدت در ازدواج موقت [1]

[1] - قانون مدنی  صفحه ی 191.

1-  مقدارفدیه  - ممکن است  فدیه عین  مهر یا معادل  آن یا بیشتر  یاکمتر باشد .

2-  صیغه ی طلاق خلع – طلاق اگرچه ایقاع است وبرای انعقاد  آن احتیاج  به موافقت و قبولی زن  ندارد، ولی هرگاه به صورت خلع  باشد به اعتبار آنکه طلاق  درمقابل بذل  مالی که زن می دهد واقع می شود  مانند عقد  دارای دو طرف می باشد  که یکی زن ودیگر شوهراست  وبه توافق دو اراده  که ایجاب وقبول است، محقق  می گردد».[1]

« چون امکان  ندامت  برای زن  هم وجود دارد  ودر طلاق رجعی  فدیه مانع  رجوع است  .زن مجاز گردیده به اراده  خود به فدیه  رجوع کند  ودررجوع به فدیه ، طلاق باین  را مجدداً  رجعی می سازد  ودر نتیجه  شوهر بعداز رجوع زن  به فدیه حق  رجوع ازطلاق را پیدا می کند.  بعد ازوقوع  طلاق  شوهر مالک  فدیه است  وحق هرگونه  تصرفی رادر آن دارد، زن قط درمدت عده  می تواند به فدیه رجوع کند  ودر آن مدت هم باید  فوری رجوع کند که شوهر  بتواند  ازحق رجوع  به نکاح استفاده کند .»[2] 

طلاق مبارات 

طبق ماده 1147« طلاق مبارات آن است که، کراهت  ازطرفین باشدولی  دراین صورت  عوض باید زائد  برمیزان  مهر نباشد[3] »  در طلاق  مبارات کراهت ازطرفین است .

شرایط زیر  درطلاق مبارات  ضروری است :

«1- کراهت زوجین ازیکدیگر،چنانکه  ماده بالا  تصریح می نمایدطلاق  درصورتی مبارات محقق میگردد  که، کراهت ازناحیه  زوجین  نسبت به یکدیگر  باشد چنانچه  زن به تنهایی  کراهت از شوهر  داشته باشد طلاق  خلع است وهرگاه شوهر به تنهایی کراهت از زن داشته باشد طلاق  ازاقسام خلع  ومبارات نمی باشد .

1- مقدار فدیه ، بنابر صریح ماده  بالادر طلاق مبارات عرضی  که زن درمقابل  طلاق  به شوهر می دهد،  نباید زائد برمیزان مهر باشد ».[4]

2- صیغه  طلاق مبارات  - مانندصیغه  درخلع است  ومانند عقد دوطرف دارد، یعنی مرد به تنهایی نمی تواند زن راطلاق  دهدوحتماً  زن باید  رضایت داشته باشد .