پایان نامه تجزیه و تحلیل کودک آزاری

بخشهایی از متن:

مقدمه:

مراقبت برای رشد اولیه و تکامل کودکان خردسال، راه‌گشای زندگی آنان در آموزش، خوداتکایی و زندگی مستقل در آینده است. کودک در هنگام تولد موجود ناتوانی است که برای طی کردن مسیر زندگی مستقل نیاز مبرمی به زندگی خانوادگی دارد به‌طوری‌که اگر این حمایت خصوصاً در سال‌های اولیه زندگی خدشه دار شود ادامه زندگی سالم کودک با مخاطره بسیار جدی مواجه می‌شود. در این دوران حساس، کودک زندگی مستقل، توجه به دیگران، رعایت حق و حقوق سایر افراد، نظم و انظباط و ... را در محیط پویا و صمیمی خانوادگی فرا می گیرد. فرآیند رشد و تحول کودک تابع تأثیر متقابل عوامل زیستی، روانی و اجتماعی است و خانواده نقش بسیار مهم و اساسی را در این زمینه ایفا می کند.

کودک برای رشد و تحول نیاز به فراهم شدن محیط مساعد دارد، محیطی که کلید اصلی آن “ مراقبت والدین” است. مراقبت یعنی درک کردن، شناختن، دوست داشتن، پذیرفتن، تحریک انگیزه های کودک، تأمین نیازهای تغذیه ای و پوشاک و حفاظت از کودک در برابر بیماریها و در یک کلام انتظار مناسب از توانائی‌های کودک داشتن است.

والدین باید بتوانند نیازهای فزاینده کودک را دریافته و به آن پاسخ مناسب بدهند. میزان وابستگی و علاقه دو طرفه بین والدین و کودک، توانائی او را برای یادگیری و دانستن مطالب جدید افزایش می دهد. در حالی که بدرفتاری با کودک و عدم توجه به نیازهای او می تواند باعث ایجاد اختلالات روانی مانند پرخاشگری در بزرگسالی شود. (موسوی و همکاران، 1380).

کودک در ابتدای تولد کاملا وابسته و ناتوان است. او برای بقای خود نیازمند است که به محیط خود اطمینان داشته باشد و احساس امنیت کندو احساس امنیت مهمترین سنگ بنای شخصیت آدمی است. در اولین مرحله رشد ، درگیری و مبارزه میان امنیت خاطر و احساس ناامنی، مهمترین مسأله ای است که کودک با آن روبروست. او همیشه به طور فطری در جستجوی آرامش است.

هنگامی‌که در محیط رشد هیجان، ترس، بی توجهی و بدرفتاری و ناراحتی‌هایی مانند آن باشد، کودک با تجربه هایی روبرو می شود که نتیجه اش احساس ناامنی و عدم اعتماد است. اما محیطی که سلامت جسمی و تغذیه ای کافی و به کار گیری حواس و حرکات و احساس آرامش طفل را فراهم کند، باعث ایجاد امنیت و حس اعتماد در کودک می شود.

اهمیت مادر برای کودک در رفع نیازهای او خلاصه نمی شود: بلکه همه احساس امنیت کودک وابسته به وجود مادر است. اولین احساس رضایت در نتیجه مکیدن حاصل می شود. شیر دادن مادر، پیوندی عمیق بین کودک و مادر به وجود می آورد و موجب رضایت خاطر مادر و احساس امنیت و رضایت کودک می شود.

مطابق تحقیقات ولف واشپیتز، در صورتی که کودک به طور مستمر عشق و علاقه مادر را دریافت نکند. حتی واکنش‌های بسیار طبیعی عاطفی نیز به موقع بروز نمی کند. برای مثال در فاصله سنی سه تا شش ماهگی واکنش طبیعی خنده در کودک دیده می شود، اما اگر فعالیت‌های مادرانه ناکافی باشد این واکنش طبیعی بروز نمی کند.

تحقیقات مارگارت ریبل نشان می دهد که واکنش کودکان نسبت به توجه ناکافی مادر، به صورت پریدگی رنگ و از دست دادن شادابی طبیعی، عدم تنفس طبیعی و حتی ناراحتی های معده و روده که منجر به اسهال و استفراغ در کودک می شود، ظاهر می گردد.

با توجه به این تحقیقات، کودک باید در یک دوره طولانی، محبت مادرانه کافی و با ثبات را تجربه کند و تظاهر به رفتار مادرانه کافی نیست. کودک نیاز به دریافت محبت واقعی و عمیق مادر یا جانشین مادر دارد تا بتواند مراحل رشد را به‌طور طبیعی طی کند یا عشق و علاقه خود را به او ابراز کند.

طرد کودک و عدم توجه به او برای کودک بسیار خطرناک و دردناک است. عدم توجه مادر به کودک می تواند اختلالات مختلف روانی برای کودک به بار آورد. از همان ابتدا مشاهده می شود که کودک نسبت به ناراحتی و عصبانیت واکنش نشان می دهد. گاه به شدت گریه می کند، عصبانی می شود و شیر نمی خورد. روابط اولیه کودک و مادر اهمیت فوق العاده ای در چگونگی اجتماعی شدن و رشد شخصیت او دارد.

عدم توجه به کودک نیز سبب طرد شدن کودک می شود. در نتیجه او به هیچ وجه نسبت به محیطی که در آن زندگی می کند احساس امنیت نمی کند. چنین کودکانی معمولاً مشوش و مضطربند و ناسازگاری‌های رفتاری نشان می دهند. (سیف و همکاران 1380) . لذا قرار گرفتن کودک در یک محیط خانوادگی پر استرس و یا در معرض خطر آزار و اذیت بودن می تواند مانع رشد جسمی و فکری کودک گردد.

کودکان تحت آزار در کسب مهارت‌های بنیادی در دامان خانواده دچار مشکل می شوند، مهارت‌های اصلی فکر کردن را به دست نمی آورند، اعتماد به نفس ضعیفی خواهند داشت و رشد اجتماعی پیدا نمی کنند و نهایتاً در بزرگسالی ممکن است نقش مثبت و مؤثر در اجتماع نداشته باشند.

کودک باید آزادی عمل داشته باشد زیرا آزادی عمل موجب تقویت حس استقلال و ایجاد اعتماد به نفس در کودک می گردد. ولی آزادی باید تا آنجا باشد که کودک از آن سوء استفاده ننماید و موجب آزار دیگران و صدمه به خود نگردد. کودکی که احساس کمبود محبت از سوی والدین می کند تمامی توان خود را به کار می گیرد تا با جلب محبت دیگران آن را جبران نماید.(موسوی و همکاران، 1380)

بیان مسئله:

آزار و اذیت کودکان هموراه در طول تاریخ، به اشکال مختلف وجود داشته است. به عبارتی کودکان که جزء یکی از آسیب پذیرترین اقشار اجتماعی هستند و همیشه در معرض تعرض افراد گوناگون- خواه در خانواده یا اجتماع- قرار می گرفته‌اند.

پدیده کودک‌آزاری ناشی از علل گوناگونی چون ناآگاهی و ناآشنایی افراد نسبت به حقوق کودک، فقر، اعتیاد، طلاق، مشکلات روانی آزارگران کودک ، مشکلات خانوادگی و بیماری‌های مزمن و غیر قابل درمان در کودکان است.

کودک آزری طیف گسترده ای دارد و در جوامع مختلف دارای شدت و ضعف است. در مجموع کودک آزاری به طرق مختلف از جمله کار و استثمار کودکان، ایذای کودکان توسط والدین خود یا ناپدری، نامادری، نابرادری و ناخواهری، تجاوز جنسی به کودکان، تبعیض در خانواده به صورت تبعیض بین دو جنس یا تبعیض بین فرزندان از یک جنس، نظام آموزشی ناکارآمد و ... ظهور می یابد.

...

کودک آزاری در عصر جدید:

با وجود قدمت پدیده کودک آزاری، از شناسایی این پدیده تا کنون می توان چهار دوره را از یکدیگر تمیز داد. نخستین دوره مربوط به سال‌های 1860 تا 1946 است. در آن زمان “ تاردیو[1]” متخصص پزشک قانونی کشورفرانسه، سندروم کودک آزاری جسمی خصوصاً آزار جسمی علیه کودکان ناتوان را گزارش نمود، همزمان با وی“ سامل وست” یک متخصص کودک نیز گزارشی را از شکستگی ‌های متعدد ، کبودی‌ها و برآمدگی ‌های استخوانی در کودک داد.

فروید نیز در شرح حال خانم هایی که به علت مشکلات عصبی به او مراجعه می کردند، به آزار جسمی و جنسی آنان در دوران کودکی و خانواده پی برد.

دومین دوره مربوط به سال 1946 تا 1962 است. در این دوره برای نخستین بار “کافی”[2] رادیولوژیست آمریکایی شش مورد کودک مبتلا به خونریزی سخت را گزارش داد که در همه آنها شکستگی های متعدد به تعداد 23 عدد وجود داشت. وی معتقد بود تمام این شکستگی ها ریشة ضربه ای دارد، ولی مکانیسم ایجاد آنها نا معلوم بود در این دوره کودک آزاری تا حدودی شناخته شد، ولی به عنوان یک مسأله مطرح نشد.

سومین دوره به وسیله “کمپ”[3] و همکارانش در سال 1962 آغاز شد که در آن موقع به عنوان سندرم کودک کتک خورده توصیف شد. چهارمین دوره که از سال 1972 شروع شد، مسأله کودک آزاری به صورت آزارهای جسمی، جنسی، عاطفی، غفلت و مسامحه مورد طرح و بررسی قرار گرفت.

اکنون پنجمین دوره، یعنی دوره ای است که بیشترین تأکید بر نحوة پیش‌گیری از کودک آزاری است.(پور ناجی،78) پدیده کودک آزاری با اینکه گذشته ای به قدمت تاریخ بشر دارد، اما هنوز در کشور ما چندان به شکل علمی و صحیح مورد بررسی ارزیابی و شناخت قرار نگرفته است.

فهرست مطالب

عنوان                                          صفحه

فصل اول:

مقدمه ....................................................................................................................................... 2

بیان مسأله ............................................................................................................................... 4

هدف پژوهش ........................................................................................................................ 5

ضرورت اهمیت پژوهش .................................................................................................... 5

فصل دوم:

    تعریف ها ................................................................................................................................ 7

       روش‌های اعمال خشونت ................................................................................................ 11

       تاریخچه ................................................................................................................................ 13

انواع سوء رفتار ................................................................................................................... 19

چرا والدین فرزندان خود را کتک می زنند ................................................................. 20

والدین آسیب رسان ........................................................................................................... 21

تظاهرات بالینی کودک کتک خورده .............................................................................. 22

جدول علائم و نشانه های رفتاری و کلامی کودک تحت آزار جسمی ............... 25

اثرات روانی کودک آزاری جسمی   ................................................................................ 26

اثرات بدنی کودک آزاری جسمی    ................................................................................. 26

جدول علائم و نشانه های آزار جسمی در کودک .................................................... 29

گزارش از یک مورد سوء رفتار جسمی ....................................................................... 30

تشخیص کودک آزار جسمی .......................................................................................... 31

شیوع کودک آزاری جسمی در ایران ............................................................................ 38

کودک آزاری جنسی .......................................................................................................... 42

انواع آزار جنسی ................................................................................................................. 43

عنوان                                          صفحه

جنس کودکان قربانی سوء رفتارهای جنسی ............................................................... 44

سن کودکان قربانی سوء استفاده جنسی ....................................................................... 46

نوع تجاوز ............................................................................................................................ 43

تعداد دفعات تجاوز ........................................................................................................... 48

چه کسانی کودکان را مورد سوء استفاده جنسی قرار می دهند؟ ........................... 48

اختلالات روانی آزارگران جنسی ................................................................................... 50

رازداری در کودکان قربانی سوء استفاده جنسی ......................................................... 53

حربه هایی که سوء استفاده کنندگان از کودک به کار می برند .............................. 54

نشانه های بالینی سوء رفتار جنسی ............................................................................... 56

عوامل تشدید واکنش ها .................................................................................................. 58

جدول علائم و نشانه های کودک آزاری جنسی ........................................................ 59

گستره و شیوع آزار جنسی .............................................................................................. 60

غفلت و مسامحه ................................................................................................................ 62

مصادیق غفلت .................................................................................................................... 62

نشانه های سوء رفتار ناشی از غفلت ............................................................................ 65

خصوصیات بارز غفلت فیزیکی ..................................................................................... 65

نشانه های روانی غفلت و مسامحه ............................................................................... 65

کودک آزاری عاطفی ......................................................................................................... 66

اثرات کودک آزاری عاطفی ............................................................................................. 68

جدول علایم و عوارض سوء رفتار با کودکان ........................................................... 70

علل و زمینه های کودک آزاری ...................................................................................... 71

عوامل محیطی، اجتماعی و فرهنگی .............................................................................. 71

کودکان شبانه روزی .......................................................................................................... 74

عنوان                                          صفحه

تفاوت محیط شبانه روزی و خانواده ............................................................................ 75

کودکان جنگ ...................................................................................................................... 78

کودک آزاری ناشی از آداب، رسوم و نگرش های مذهبی و فرهنگی ................. 81

کودک آزاری ناشی از نظام آموزشی ............................................................................. 82

کودک آزاری در قالب تجارت اعضای بدن و فروش کودکان ............................... 86

کودک آزاری ناشی از فقر و نظام اقتصادی جامعه و دولت .................................... 88

کودکان خیابانی ................................................................................................................... 88

آمار کودکان خیابانی در ایران .......................................................................................... 90

کودکان کار .......................................................................................................................... 91

کار استثمارگرانه به چه معناست .................................................................................... 92

کودک، فقر، کار، آموزش ................................................................................................. 92

آمار کودکان و کارگر در جهان ....................................................................................... 93

کار کودکان در ایران .......................................................................................................... 94

شکل های کار کودکان ...................................................................................................... 95

وضعیت اشتغال کودکان در ایران ................................................................................... 99

علل عمدة کار کودکان ................................................................................................... 100

کار کودکان و بزه‌کاری ................................................................................................... 101

 وجود قوانینی مبنی بر مجاز شمردن تنبیه بدنی ...................................................... 102

خصوصیات کودک آزار دیده، والدین و خانواده های آزارگر ............................. 103

درمان .................................................................................................................................. 111

رویکردهای نظری در ارتباط با کودک آزاری .......................................................... 113

حقوق کودکان .................................................................................................................. 118

پیگیری کنوانسیون حقوق کودک در کشورهای خارجی ...................................... 123

عنوان                                          صفحه

کنوانسیون حقوق کودک در ایران ............................................................................... 124

حقوق کودکان در ایران .................................................................................................. 125

حقوق کودک در مجلس ................................................................................................ 134

فصل سوم:

روش پژوهش .................................................................................................................. 136

نوع پژوهش ...................................................................................................................... 136

سؤال‌پژوهش .................................................................................................................... 136

جامعه پژوهش ................................................................................................................. 137

نمونه پژوهش و ویژگی های آن ................................................................................. 137

ابزار پژوهش ..................................................................................................................... 137

معرفی پرسش‌نامه ............................................................................................................ 137

نمره گذاری آزمون .......................................................................................................... 138

روش آماری ...................................................................................................................... 138

فصل چهارم:

       بررسی دلایل اثبات یا رد فرضیه ................................................................................. 140

       جدول ................................................................................................................................. 145

فصل پنجم:

       تبیین فرضیه ...................................................................................................................... 147

پیشنهادها ........................................................................................................................... 153

محدودیت ها .................................................................................................................... 154

منابع .................................................................................................................................... 155

سؤال‌های پرسشنامه