مقاله بررسی منطقه جنوب آسیا در 50 صفحه ورد قابل ویرایش 

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه

فصل اول: معرفی منطقه جنوب آسیا

مسائل و منازعات منطقه‌آی

فصل دوم: پاکستان

1-   ویژگیهای پاکستان

الف: جغرافیای طبیعی و انسانی پاکستان

ب: جغرافیای سیاسی پاکستان

ج: جغرافیای اقتصادی پاکستان

2-   حکومت و سیاست در پاکستان

3-   روابط پاکستان با جمهوری اسلامی ایران

4-   منازعات هند و پاکستان

الف: علل منازعه دو کشور و جایگاه کشمیر در آن

ب: صف‌آرایی هند و پاکستان

ج: علل اتمی شدن هند و پاکستان

فصل دوم: هند

1-   ویژگیهای هند

الف: جغرافیای طبیعی و انسانی

ب: جغرافیای سیاسی

ج: جغرافیای اقتصادی

1-   نظام اقتصادی

2-   بخشهای مختلف اقتصادی

2- حکومت و سیاست در هند

3-   روند اتمی شدن هند

4-   سیاست خارجی هند

5-   روابط با جمهوری اسلامی ایران

6-   همکاری‌های نفت و گاز پتروشیمی ایران و  هند

فصل چهارم: همکاری‌های منطقه‌ای در جنوب آسیا

1-   اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک)

2-   جنوب آسیا و نظام بین‌الملل

الف: چین

ب: روسیه

ج: آمریکا

فهرست منابع

مقدمه

از بعد دیرینه‌شناسی پیشینه منطقه‌گرایی به سالهای دهة 1960 و 1970 بر می‌گردد که توجه دانشمندان را به خود جلب کرد. اوج روی آوری به منطقه‌گرایی در دهه 1980 و به خصوص در زمینه اقتصادی می‌باشد که با فروپاشی شوروی این روند از سرعت بیشری برخوردار گردیده و کشورها سعی در حل مشکلات و مسائل خود در چارچوب مناطق جغرافیایی می‌نمایند. از همین روی منطقه جنوب آسیا به عنوان یکی از مناطق مهمی که در چارچوب نظام بین‌الملل با توجه به ویژگیهای استراتژیکی و جمعیتی که دارد از اهمیت زیادی برخودار گردد.

در این پژوهش ما سعی در شناخت و بررسی ویژگیهای این منطقه خواهیم نمود و به لحاظ اهمیت دو کشور هند و پاکستان، این دو را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تحقیق حاضر از چهارفصل تشکیل گردیده‌است که در فصل اول به معرفی منطقه جنوب آسیا پرداخته می‌شود. در فصل دوم به معرفی کشور پاکستان پرداخته و ویژگیهای آن از نظر جغرافیای طبیعی، انسانی، سیاسی، اقتصادی، مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس سیاست و حکومت در پاکستان و روابط خارجی آن با جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد و به منازعات هند و پاکستان در انتهای این فصل پرداخته خواهد شد. در فصل سوم به معرفی کشور هندوستان پرداخته می‌شود و جغرافیای طبیعی، انسانی، سیاسی و اقتصادی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس بحث سیاست و حکومت در هند، روند اتمی‌شدن هند و سیاست خارجی و روابط ایران و هند مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل چهارم به مسئله همکاری در منطقه جنوب آسیا پرداخته می‌شود و عوامل واگرایی و همگرایی در اتحادیه همکاری‌های جنوب آسیا (سارک) مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس به بحث جنوب آسیا  و نظام بین‌الملل پرداخته می‌شود و روابط این منطقه با چین، روسیه و آمریکا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

فصل اول: معرفی منطقه جنوب آسیا

منطقه جنوب آسیا شامل کشورهای پاکستان، هند بنگلادش، سریلانکا، نپال، بوتان و مالدیو است. خرده سیستم جنوب آسیا نزدیک به 3/3 درصد خشکی‌های جهان را به همراه دارد. در میان کشورهای جنوب آسیا بوتان و نپال محصور در خشکی و سریلانکا و مالدیو جزیره هستند. مهمترین منابع طبیعی منطقه رودخانه‌های پرآب آن می‌باشد که به کشاورزی منطقه کمک فراوانی می‌کند ولی عدم استفاده صحیح از آنها و سیلهای فراوان در طول سال موجب شده که این منبع طبیعی خسارتهایی را همراه داشته باشد.⁽¹⁾ از جمله منابع مهم درآمد ارزش منطقه منابع ماهیگیری و نیز محصولات کشاورزی بخصوص جای و برنج است. به دلیل جمعیت زیاد منطقه جنوب آسیا نیروی انسانی نیز یکی از منابع اصلی درآمد ارزی برای این کشورها است.

مساحت و جمعیت کشورهای منطقه عبارتند از: پاکستان 943/803 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/150 نفر هند با 263/287/3 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/100/1 نفر، بنگلادش با 998/143 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/120 نفر، نپال 800/140 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/23، بوتان 620/46 کیلومتر و 000/000/2 نفر جمعیت آن، سریلانکا با 610/65 کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود 000/000/18 نفر و بالاخره مالدیو 298 کیلومربع و جمعیتی در حد 000/330 نفر، که مساحت جنوب آسیا تقریباً 532/488/4 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 000/000/500/1 نفر است.

جنوب آسیا از حیث نژادی دو نژاد سفید پوست و سیاه پوست را در بر می‌گیرد. نژاد سفید سفید به دو دسته اسلاوها و آریایی‌ها تقسیم می شود. مردم جنوب آسیا از نژاد آریایی‌ها هستند. نژاد سیاه پوست که به آنها دراویدی می‌گویند به نسبت دو نژاد سفید پوست و زرد پوست کمتر هستند و تنها در جزیره سیلان و جنوب هند زندگی می‌کنند.⁽²⁾

از کشور‌های منطقه گاهی تحت عنوان بازیگران جهان سوم یاد می‌کنند و گاه از دو قدرت هسته‌ای هند و پاکستان به عنوان دو قدرت مونیک منطقه دیگر بازیگران تحت‌الشعاع سیاستهای آنها خواهد بود نام برده می‌شود. فضای حاکم بر محیط منطقه بگونه‌ای است که کشورهای منطقه‌ای بی‌ثباتی و ناامنی حاصل از گسترش تروریسم، تسلیحات واهمه دارند چرا که هزینه‌های زیادی را به جهت فضای سرد صرف امور دفاعی کردند که خود امر گسترش دهنده هرچه بیشتر فقر و نداری در جنوب آسیا است.

درگیر شدن پاکستان در سر جنگ در سالهای 48-1947، 1965، 1971 و احتمال بروز جنگ در سالهای 1984، 1987، 1990، 1999 و 2001 مؤید بی‌ثباتی این منطقه و داشتن آثار منفی بر صلح و امنیت جهانی است. ⁽³⁾

فصل دوم: پاکستان

1- ویژگیهای پاکستان

الف: جغرافیایی طبیعی و انسانی پاکستان

آب و هوای آن صحرایی، موسمی، نیمه صحرایی و کوهستانی است که بیشتر مناطق آن برای کشاورزی مناسب نیست. ⁽¹⁾ 74 درصد مردم بیسواد هستند، 30 درصد جمعیت آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند و 46 درصد جمعیت آن زیر 15 سال هستند. هر سال 60 هزار پاکستانی از این کشور مهاجرت می‌کنند. در این کشور 4 گروه عمدی نژادی وجود دارند:

پنجابی، سندمی، بلوچی و پشتو که به لحاظ دین مشترک اسلام گرد هم آمده‌اند. 95 درصد مردم این کشور مسلمان (تشیع و تسنن) هستند که بیشتر درگیریهای داخلی پاکستان پیرامون همین اختلافات مذهبی است. ⁽²⁾

زبان رسمی کشور پاکستان اردو و انگلیسی است هرچند زبانهای پنجابی، بلوچی و پشتو نیز وجود دارد. ⁽³⁾

منابع طبیعی کشور عبارتند از: برنج، گندم، شکر، پنبه، ذرت و منابع معدنی آن هم شامل ذغال سنگ، گاز طبیعی، نفت خام، سنگ مرمر، سنگ آهن، منگنز، خاک‌رس، چینی، کرومیت و سلفون می‌باشند.

اکثر مردم کشاورز هستند و بیشترین محصول آن برنج است. ⁽⁴⁾

ب: جغرافیای سیاسی پاکستان

این کشور راهی برای دستیابی کشورای تازه استقلال یافته به دریای آزاد است. از تنگه هرمز خیلی دور نبوده و پایگاههاس هوایی و دریایی آن در سواحل دریای عرب و دریای عمان می‌تواند نقش مهمی در منطقه داشته باشد به علت دارا بودن انبوه جمعیت مسلمان و وجود جریانهای افراطی مذهبی می‌تواند کانون بنیادگرایی اسلامی و اشاعه آن به دیگر نقاط اسلامی باشد و لذا توجه کشورهای مسلمان بسیاری را به خود جلب کرده‌است.⁽⁵⁾

بافت اجتماعی و ساختار سیاسی در پاکستان آن چنان بحران زده‌است که چیزی به جز بی‌ثباتی مزمن و مداوم را نشان نمی‌دهد. انتخابات پارلمان 342 نفری پاکستان نشان می‌دهد که هیچ حزبی قادر به تشکیل یک اکثریت ساده نمی‌باشد. برخلاف ناتوانی احزاب سنتی و عرفی، گروهها و احزاب دارای گرایش اسلامی توانسته‌اند موقعیت را محکم و استوار سازند. ناتوانی ساختاری و ارزشی احزابی که در طی سی سال گذشته در قلمرو سیاست پاکستان تعیین کننده بوده‌اند و افزایش قدرت احزاب و گروههایی که هویت ارزشی آنان وجه مشخصه فعالیتهایشان می‌باشد، در فضایی به وقوع پیوسته است که ارتش نقش وسیعتری را نسبت به گذشته دارا می‌باشد. ⁽⁶⁾

ج: جغرافیایی اقتصادی پاکستان:

بطور کلی اقتصاد پاکستان پس از استقلال به علت مشکلات فرقه‌ای و نیز منازعات و درگیریها با هند با بحرانیهای جدمی مواجه بود‌است. با وقوع حادثه 11 سپتامبر و وقوع جنگ آمریکا در افغانستان و با توجه به اینکه پاکستان سهم بزرگی از بازارهای افغانستان را در اختیار داشته، اقتصاد این کشور با چالش مواجه گردید.

در زمان نخست وزیری بوتو، او تلاشهایی را در جهت کسب حمایتهای مالی آمریکا انجام داد که به دلیل برنامه‌ هسته‌ای پاکستان این حمایتها قطع شد. در سال 1990 سیاست خصوصی‌سازی و سرمایه‌گذاری خارجی در اولویت قرار گرفت پس از حمله آمریکا به افغانستان و حمایت پاکستان از آمریکا، پاکستان با حمایت آمریکا از صندوق بین‌المللی پول وام گرفت. اقتصاد پاکستان 6/1% اقتصاد هندوستان است. ⁽⁷⁾ هزینه رفاهی که توسط دولت انجام می‌شود کمتر از 15 درصد بودجه است. بدهکاری پاکستان حدود 30 میلیارد دلار است که نیمی از تولید ناخالص ملی است. ⁽⁸⁾

رشد اقتصادی پاکستان در ده سال گذشته تنها 3/4 درصد بوده در حالی که هند 6/5 درصد است.⁽⁹⁾ تولید ناخالص ملی پاکستان نزدیک به هفتاد میلیارد دلار است در حالی که هند بیش از پانصد میلیارد دلار است. ⁽¹⁰⁾ پاکستان 29 درصد بودجه خود را به بودجه نظامی اختصاص می‌دهد که هند این میزبان را به 8/10 درصد کاهش داده است. ⁽¹¹⁾ پاکستان دارای 9 میلیارد دلار ذخایر ارزی است و این در صورتی اس که هندوستان 60 میلیارد دلار ذخایر ارزی دارد. ⁽¹²⁾ بیش از 40 درصد جمعیت پاکستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند که این امر باعث شده است تا این کشور در زمینه شاخصهای انسانی در رده‌های پایین طبقه‌بندی کشورهای جهان قرار گیرد.