مقاله مقایسه نظام های آموزشی ایران و فنلاند در 55صفحه ورد قابل ویرایش

مقایسه نظام آموزشی ایران و نظام آموزشی فنلاند

تاریخچه تحولات آموزش عالی

آموزش عالی در فرهنگ و تمدن پویای ایرانی و اسلامی از قدمت و غنای شایسته ای برخوردار بوده است . با آغاز عصر رنسانس   و پیشرفتهای علمی و صنعتی در کشورهای غربی، در کشور ایران نیز عناصری از آموزش عالی مبتنی بر الگوی اروپای غربی ایجاد گردید.نخستین بار امیرکبیر علاوه بر اعزام دانشجو به خارج، با تأسیس دارالفنون در سال 1228 هجری شمسی، ازاساتید خارجی جهت تدریس در دانشکده های تخصصی فنی دارالفنون دعوت به عمل آورد.در همان اثنا دانشگاه تهران و تعدادی از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی شکل گرفتند. با تصویب قانون   اجازه تأسیس دانشگاه در تهران طی سال 1313 هجری شمسی، دانشگاه تهران به عنوان مرکز ثقل آموزش عالی ایران شناخته شد.

با تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی در بهمن 1346 و تشکیل " شورای مرکــزی آموزش" در سال 1348 ، نخستین گام در جهت  تمرکز، تجدید سازمان و اعمال نظارت مرکزی بر دانشگاهها و   مؤسسات آموزش عالی کشور برداشته شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اردیبهشت1359 لایحه قانونی تشکیل شورای عالی فرهنگ و آموزش عالی به تصویب شورای انقلاب رسیده و به دنبال آن به منظور ایجاد تحولی اساسی در دانشگاهها، به درخواست دانشجویان مسلمان و انقلابی ستادی با عنوان ستاد انقلاب فرهنگی با فرمان حضرت امام خمینی (ره) تشکیل شد.گفتنی است که ستاد مذکور عهده دار بزرگترین نقش در حوزه سیاستگذاری فرهنگی و آموزشی کشور گردید.درمرداد ماه 1364 با تصویب قانون " تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی"، کلیه اختیارات، وظایف و مسؤولیتهای وزارت فرهنگ و آموزش عالی درآموزش پزشکی به وزارتخانه جدید تفویض گردید. درسال1379، وزارت فرهنگ و آموزش عالی به منظور انسجام بخشیدن به امور اجرایی و سیاستگذاری نظام علمی کشور به وزارت علوم، تـحقیقات و فناوری تغییر نام داده و وظایف برنامه ریزی، حمایت و پشتیبانی، ارزیابی و  نظارت، بررسی و تدوین سیاستها و اولویتهای راهبردی در حوزه های تحقیقات و فناوری نیز به وظایف آن افزوده گردید.

ارکان نظام آموزش عالی

از جمله مهمترین نهادهای مرکزی نظام آموزش عالی ایران می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1- شورای عالی انقلاب فرهنگی اهم وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان بالاترین مرجع سیاستگذاری و برنامه ریزی آموزش عالی کشور به شرح ذیل است :

1. گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شؤون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی

2. تحول دانشگاهها و مدارس، مراکز فرهنگی و هنری براساس فرهنگ صحیح اسلامی و گسترش وتقویت کارشناسان متعهد و نیروهای فعال ماهر، اساتید، مربیان و معلمین معتقد به اسلام و استقلال کشور

3. تعمیم سواد و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری جهت نیل به استقلال علمی وفرهنگی کشور

4. حفظ، احیا و معرفی آثار اسلامی و ملی

2- وزارت فرهنگ و آموزش عالی (علوم، تحقیقات و فناوری)وزارت فرهنگ و آموزش عالی طی سال1357 با ادغام وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت فرهنگ و هنر تشکیل یافت.ازجمله مهمترین وظایف وزارت فرهنگ و آموزش عالی مطابق قانون اصلاح قانون تأسیس وزارت علـوم و آموزش عالی مصوب1353 می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

الف- بررسی و ارائه اهداف اساسی، خط مشی و برنامه ریزی کلیه سطوح آموزشی و پژوهشهای علمی و برقراری هماهنگی میان برنامه های مذکور

ب - تعیین اصول کلی برنامه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه های کشور

ج - تعیین ضوابط اساسی آموزشی و پژوهشی دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی

د - هماهنگی نمودن ضوابط سازمانی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، مؤسسات پژوهشی و ضوابط و اصول کلی مقررات استخدامی اعضای هیأت علمی و سایرکادر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور پس از تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور (با توجه به نیازها و مقتضیات خاص هر یک از سازمانهای مربوطه)

هـ- هماهنگ نمودن ضوابط و اصول کلی مقررات مالی و معاملاتی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه، در جهت تسهیل فعالیت سازمانهای مذکور

و – برنامه ریزی جامع توسعه آموزش عالی و پژوهشهای علمی به منظور تربیت نیروی انسانی کاردان و متخصص موردنیاز کشور

ز - تعیین خط مشی کلی درخصوص اعزام دانشجو به خارج و نظارت و سرپرستی بر امور اعزام و تحصیل، بازگشت و به کارگماری دانشجویان مذکور

ح - اتخاذ تدابیرلازم جهت ترویج علوم، هدایت و ارشاد فعالیتهای پژوهشی،حمایت از محققین کشور و ایجاد تسهیلات لازم جهت انجام فعالیتهای پژوهشی

ط - نظارت بر امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی و ارزشیابی آنها

ی - تعیین ضوابط مربوط به تشخیص ارزش علمی گواهینامه های آموزش عالی، پژوهشهای علمی دانشگاهها و مؤسسات علمی خارجی وتعیین ارزش مدارک مذکور

ک - فراهم آوردن موجبات تربیت دبیران و کارشناسان آموزشی موردنیاز مؤسسات آموزش عمومی

ل – صدور مجوز تأسیس، تجهیز و توسعه هرگونه واحد آموزش عالی و یا مؤسسه پژوهشی و جلوگیری از ادامه فعالیت و یا انحلال هر یک از آنها طبق تصویب شورای گسترش آموزش عالی

م - همکاری با سازمان برنامه و بودجه در جهت بررسی صورت اعتبارات جاری و عمرانی موردنیاز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وپژوهشی

ن - اداره امور نمایندگی ثابت ایران درسازمان یونسکو و امور بورسهای تحصیلی اعطایی از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی کشور و توسعه و نظارت در روابط علمی بین المللی درسطح آموزش عالی و پژوهشهای علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی

فعالیت های کلان برنامه ‏ریزی

1ـ طراحی « طرح جامع آموزشی 10 ساله دانشگاهی» 2ـ بررسی و تصویب « طرح جامع آموزشی 10ساله دانشگاهی» 3ـ بررسی گزارشات مرحله‏ای « طرح جامع آموزشی 10ساله دانشگاهی» 4ـ   بررسی خط‏ مشی آتی کمیسیون 5 ـ بررسی فرمتهای6 گانه برنامه‏ریزی آموزشی گروههای آموزشی (اعم از تغییر دروس،   تاسیس رشته ها، تدوین برنامه ها و سرفصلهای جدید، ادغام رشته ‏ها، حذف موقت و دائم رشته ها) 6 ـ تعیین امکانات گروههای متقاضی راه‏ اندازی رشته های جدید توسط هیاتهای بازدیدکننده 7ـ تصویب شیوه ‏نامه هیات های بازدیدکننده و گزارش بازدید 8 ـ بررسی راهکارهای تسهیل کننده سایر وظایف کمیسیون (براساس بند 3 ماده 2 آیین‏نامه برنامه‏ریزی جامع آموزشی دانشگاه) 9ـ بررسی راهکارهای مربوط به تعمیم فرهنگ برنامه ‎ریزی آموزشی 10ـ تدوین طرح برگزاری کارگاه ارتقاء کیفی روند برنامه ‏ریزی درسی دانشگاه ها

فعالیتهای اجرایی

کمیسیون برنامه ‏ریزی جامع آموزشی طی سالهای 81- 1380 به تشکیل15 جلسه و بررسی و تصویب 48 موضوع کـه عمدتاً در خصـوص برنامه ‏ریزی آموزشی گروههای مختلف من‏جمله تغییر دروس آموزشی و تاسیس رشته ها مبادرت نموده است.گفتنی است که از این تعداد تاکنون 40 مصوبه به طور کامل مراحل اجرایی خود را طی نموده و 8 مصوبه نیز در حال پیگیری است.

کمیسیون معین برنامه‏ ریزی

کمیسیون معین با هدف طراحی و بررسی اولیه و مقدماتی جهت کارشناسی کیفی و اصولی فعالیت کمیسیون جامع و پیگیریهای لازم در محـل دفتر برنامـه ‏ریـزی و بـا حضور مدیر دفتر، مدیر گروه تعلیم و تربیت، معاون و کارشناسان دفتر تشکیل می‏گردد.از اهم فعالیت های صورت گرفته کمیسیون مذکور می توان به تدارک و تدوین اولیه آیین ‏نامه برنامه‏ریزی جامع آموزشی دانشگاه، ارائه پیشنهاداتی جهت تحقق اختیارات واگذاری برنامه ‏ریزی درسی به دانشگاهها جهت تسهیل و تسریع این فرایند، تدارک ‏آیین ‏نامه ‏داخلی‏ کمیسیون‏ برنامه‏   ریزی‏ جامع، بررسی پیشنهادات دانشکده‏ها با حضور نمایندگان گروه آموزشی مربوطه،رسیدگی به امور مربوط به دبیرخانه  کمیسیون برنامه‏ریزی جامع، برگزاری نشست مشترک با روسای کمیته ‏های تخصصی، هماهنگی جلسات کارشناسی و هیاتهای بازدیدکننده و تدارک و تدوین فرم‏های6 ‏گانه برنامه‏ ریزی آموزشی به شرح ذیل اشاره نمود:1ـ فرم درخواست تغییر برنامه های آموزشی (ویژه تغییرات کمتر از 6 واحد درسی)2ـ فرم درخواست تغییر یا تدوین برنامه ها و سرفصل رشته هایتحصیلی3ـ فرم درخواست راه اندازی رشته یا گرایش تحصیلی جدید4ـ فرم درخواست حذف یا جایگزینی رشته های تحصیلی5ـ فرم درخواست حذف موقت رشته های تحصیلی6ـ فرم درخواست ادغام گرایشات یا رشته‏‏های تحصیلی